timone Văn học dân gian là một phần quan trọng trong các bộ môn văn học nghệ thuật. Đây là một thể loại văn học mà nhiều người biết tới nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về văn học dân gian là gì hay có những thể loại nào thuộc văn học dân gian? Hôm nay hãy cùng timheald.com tìm hiểu một số thông tin cần biết về văn học dân gian nhé!
I. Văn học dân gian là gì?
Văn học dân gian là gì? Văn học dân gian là tác phẩm nghệ thuật được truyền miệng, cả một tập thể sáng tác nhằm phục vụ đời sống sinh hoạt thường ngày. Hay có thể nói đây là văn học truyền miệng và ít khi ghi chép lại.
Là một trong kho tàng văn học nói riêng của Việt Nam và thế giới nói chung, văn học dân gian có một tác phẩm hết sức đa dạng và phong phú, thường bắt nguồn từ kinh nghiệm sinh hoạt, quá trình sống của người dân.
Là nguồn sáng tạo tập thể, văn học dân gian truyền miệng phục vụ đời sống tinh thần của con người không chỉ thể hiện tinh thần lao động, sống của con người mà còn là nguồn để nuôi dưỡng bao thế hệ bài học sâu sắc cho mỗi người.
II. Đặc trưng cơ bản của văn học dân gian
Để hiểu rõ hơn về văn học dân gian là gì thì cùng tìm hiểu về đặc trưng của văn học dân gian để nắm rõ nhé!
Về đặc trưng cơ bản thì văn học dân gian gồm 2 đặc trưng chính là truyền miệng và tập thể. Cụ thể:
1. Tính truyền miệng
Tính truyền miệng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên nội dung và thế giới nghệ thuật của tác phẩm văn học dân gian, phản ánh cuộc sống. Văn học dân gian tồn tại theo hình thức truyền miệng. Đây là một điểm rất khác biệt giữa văn học dân gian và văn học viết.
Tính truyền miệng về nội dung của văn học dân gian phản ánh tình trạng ý thức xã hội thời nguyên thủy khi mà những lĩnh vực sản xuất chưa được chuyên môn hóa. Nguyên nhân là do đại bộ phận nhân dân ta chưa có điều kiện tham gia vào lĩnh vực sản xuất nên họ thể hiện kinh nghiệm của mình trong văn học dân gian, nghệ thuật không chuyên.
2. Tính tập thể
Hầu hết các tác phẩm văn học dân gian đều là tác phẩm của nhân dân. Tính tập thể thể hiện chủ yếu trong quá trình truyền tải. Quan trọng nhất là khi nói ra phải mạch lạc và đủ tác động để truyền tải bằng lời.
Văn học dân gian gắn liền với hoạt động của nông dân. Có thể nói đây là thể loại văn học gắn bó nhất với đời sống nông dân. Từ sinh hoạt, môi trường sống, truyền thống, tín ngưỡng, dân ca đến những lời hát ru từ trong nôi đã cho ra đời nhiều tác phẩm độc đáo.
III. Một số thể loại thuộc văn học dân gian
1. Truyền thuyết
Một trong những thể loại văn học dân gian nổi tiếng nhất là truyền thuyết. Những câu chuyện truyền miệng về các nhân vật lịch sử và sự kiện lịch sử, phong tục tập quán, hiện tượng tự nhiên, nguồn gốc sự vật ở địa phương được giải thích theo quan điểm nhân dân.
Các tác phẩm truyền thuyết sử dụng các biện pháp nghệ thuật cực đoan và phổ biến, đồng thời sử dụng các yếu tố thần kỳ và tưởng tượng giống như thần thoại và truyện cổ tích.
Một trong những truyền thuyết nổi tiếng của văn học dân gian là gì? Sơn Tinh, Thánh Gióng, Chử Đồng Tử và Thánh mẫu Liễu Hạnh đây chính là 4 hình tượng đại diện cho đức tính tốt đẹp của con người Việt Nam và đồng thời ca ngợi sự cống hiến của họ trong công cuộc xây dựng nước.
2. Thần thoại
Thần thoại là một trong những thể loại thuộc văn học dân gian được lấy cảm hứng từ sự vật hiện tượng trong lịch sử, kết hợp với sự sáng tạo và trí tưởng tượng của con người nhằm phản ánh tư tưởng của con người về sự vận động của thế giới, lý giải sự hình thành thế giới xung quanh. Tương tự như thần thoại khác trên thế giới thần thoại Việt Nam gắn liền với tín ngưỡng và niềm tin của con người với sức mạnh tự nhiên, đồng thời lý giải những hiện tượng vĩ mô,..
Ví dụ: Lạc Long Quân và Âu Cơ, Nữ Thần mặt trời, Thần Trụ Trời,..
3. Truyện cổ tích
Khác với những câu chuyện được lấy từ những nhân vật và sự kiện có thật thì truyện cổ tích mang tính hư cấu, hơi hướng đại chúng và những mẩu chuyện ngắn xảy ra trong đời sống thường ngày. Cổ tích là áng văn xuôi thể hiện khao khát cái thiện sẽ chiến thắng cái ác của con người. Sự xuất hiện của yếu tố tâm linh cũng củng cố thêm niềm tin của con người.
Ví dụ: Tấm cám, Sọ dừa, Cây tre trăm đốt, Sự tích trầu cau,…
4. Truyện cười
Văn học dân gian là gì? Truyện cười chính là một thể loại truyện kể văn học dân gian rộng lớn, đa dạng và phức tạp bao gồm những danh từ khác nhau có tác dụng gây cười, lấy tiếng cười để khen hay chê.
Ví dụ: Đẽo cày giữa đường, Lợn cưới áo mới,…..
5. Truyện ngụ ngôn
Thể loại này là văn học dân gian bằng văn xuôi và thơ ca, mượn các câu chuyện về động vật, đồ vật, thực vật,…làm ẩn dụ hoặc lấy chính con người để nói bóng gió, kín đáo về chuyện đời sống hay chuyện người. Từ đó, các tác phẩm ngụ ngôn gửi gắm những bài học đạo đức, triết lý nhân sinh, bài học kinh nghiệm trong cuộc sống.
Một số truyện ngụ ngôn nổi tiếng như Con trâu và người đi cày, Rùa và thỏ,…
6. Chèo
Chèo là một loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống của Việt Nam phổ biến nhất ở miền Bắc Việt Nam. Thể loại thường kết hợp yếu tố trữ tình với bài văn nhằm cảm phục, ghi nhớ những tấm gương đạo đức. Nó cũng phê phán và đả kích những thói hư tật xấu của xã hội.
Một số bài chèo nổi tiếng như: Bài ca giữ nước, Thị mầu lên chùa,...
7. Ca dao
Ca dao là những bài ca ngắn phản ánh đời sống sinh hoạt lịch sử, diễn biến nội tâm của con người và thái độ của họ. Ca dao cũng là cụm từ xuất phát từ tiếng Hán với nghĩa là bài hát ngắn, không có đầu đuôi theo thứ tự chương lục. Và ở Việt Nam chúng ta có thể bắt gặp những câu ca dao trong lời hát ru của các mẹ ở vùng nông thôn.
Ví dụ như:
“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
IV. Lời kết
Trên đây là một số thông tin về văn học dân gian là gì được nhiều bạn tìm hiểu. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ về hình thức văn học dân gian của Việt Nam. Đừng quên cập nhật những thông tin mới nhất về Văn học của chúng tôi!
