Văn học trung đại là một chủ đề bao quát, chủ yếu gồm các hoạt động sáng tác và phê bình những tác phẩm truyền lại bằng văn bản hoặc trí nhớ. Văn học trung đại Việt Nam đã đem lại những thành tựu cho văn học trung đại nước nhà. Hãy tham khảo đặc trưng nổi bật của văn học trung đại trong bài viết sau đây.
1. Chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa nhân đạo
Chủ nghĩa yêu nước
- Nền văn học Việt Nam bắt nguồn từ truyền thống chiến đấu và sản xuất của tổ tiên. Từ những thành tựu văn hóa và thực tiễn hàng nghìn năm chống giặc ngoại xâm.
- Đặc điểm của lịch sử quy định phương hướng phát triển của văn học Việt Nam là luôn chú ý ngợi ca ý chí quật cường. Luôn có ý chí và khát vọng chiến đấu, lòng căm thù giặc sâu sắc.
- Quá trình đấu tranh giữ nước đã tác động lớn đến sự phát triển của văn học, nuôi dưỡng và phát triển tinh thần tự hào dân tộc, ý chí độc lập, tự chủ.
- Các chủ đề tiêu biểu của lòng yêu nước bao gồm: Tình yêu quê hương đất nước, lòng căm thù giặc, ủng hộ chính nghĩa của người Việt Nam …
Chủ nghĩa nhân đạo
- Văn học do con người sáng tạo ra, tất yếu phải phục vụ lại con người. Vì vậy, tinh thần nhân đạo là phẩm chất cần thiết để tác phẩm trở thành bất tử đối với nhân loại.
- Trong xu thế phát triển chung của văn học nhân loại, văn học trung đại Việt Nam vẫn hướng tới thể hiện những chủ đề nhân đạo, như khát vọng hòa bình, đấu tranh giành hạnh phúc, ca ngợi vẻ đẹp của người lao động…
2. Văn học chữ Hán phát triển song song với văn học chữ Nôm
- Từ khi văn học sử dụng chữ Nôm, loại chữ này ngày càng khẳng định được vị thế của mình. Ngoài ra, chữ Hán cũng có ảnh hưởng lớn đến văn học thời Lý, Trần.
- Văn học chữ Nôm phát triển khẳng định ý thức quần chúng ngày càng phát triển, thể hiện lòng tự hào và ý thức bảo vệ ngôn ngữ, văn hóa đất nước trước âm mưu của kẻ thù.
- Việc sử dụng chữ Nôm trong các tác phẩm văn học không phổ biến trong triều đại Lý Trần. Tuy nhiên, từ thế kỷ 15 trở đi, chữ Nôm mới được đưa vào các tác phẩm văn học. Thành công này là tiền đề của con đường phát triển của văn học chữ Nôm đỉnh cao.
3. Thơ phát triển sớm hơn văn xuôi
- Dưới thời Trung cổ, văn chính luận là công cụ chủ yếu của các nhà nước phong kiến. Đặc điểm của truyền thống tư duy và sáng tác nghệ thuật dẫn đến việc tác phẩm văn xuôi hình tượng chỉ chiếm một số tác phẩm thơ vừa phải.
- Thể thơ thường được sử dụng trong văn học trung đại là thể thơ Đường luật. Đây là kết quả của quá trình giao lưu văn hóa lâu đời của các nhà thơ cổ điển.
- Thơ đường luật trở thành thể thơ chính thức trong văn học và thống trị văn học trung đại.
Bài viết được tài trợ bởi https://fun88one.net/ để có hoàn thành bài viết một cách tốt nhất
4. Tính quy phạm và bất quy phạm
- Đặc điểm nghệ thuật nổi bật của văn học trung đại là có tính quy phạm và bất quy phạm. Tính quy phạm là một quy định nghiêm ngặt trong giới hạn có sẵn mà các tác giả phải tuân theo.
- Tính quy phạm được thể hiện ở nhiều khía cạnh như: Mục đích sáng tác phải hướng tới đạo đức. Bằng cách sử dụng thơ ca để thể hiện ý chí và bày tỏ tấm lòng, chữ Hán được coi là chính thống.
- Tính bất quy phạm có nghĩa là không gò bó bản thân, kéo bản thân ra khỏi khuôn khổ, hoặc thoát ra khỏi các quy định ràng buộc trong quá trình sáng tác.
5. Tính trang nhã và yếu tố Hán
- Văn học trung đại có chủ đề với những hình tượng nghệ thuật về tầng lớp quý tộc, trang trọng và tao nhã. Ngôn ngữ quý phái và cách diễn đạt trau chuốt.
- Ngoài sự tao nhã, văn học trung đại còn ngập tràn các yếu tố Hán và văn hóa Hán. Trong bối cảnh lịch sử, văn học Việt Nam chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của văn học Trung Quốc.
- Nhưng văn học Việt Nam cũng có ý thức phá bỏ ảnh hưởng này bằng chữ Nôm. Sử dụng nhiều bài thơ dân tộc và giới thiệu thơ Việt Nam với những hình ảnh đậm nét.
6. Văn học trung đại chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn học dân gian
- Văn học trung đại được phát triển trên cơ sở kế thừa những tinh hoa của văn học dân gian.
- Văn học viết tiếp thu văn học dân gian từ đề tài, thi liệu, ngôn ngữ, quan niệm thẩm mĩ… Trong quá trình phát triển hai thể loại này luôn có mối quan hệ biện chứng, bổ sung cho nhau cùng phát triển.
- Văn học dân gian là cơ sở hình thành nên thể loại tự sự, văn xuôi chữ Hán và thơ Nôm.
7. Văn học trung đại chịu sự chi phối của tư tưởng tôn giáo
- Tư tưởng tôn giáo đã cung cấp nguồn cảm hứng, chủ đề và thể loại đề xuất cho các chủ đề trong văn học trung đại.
- Các học thuyết Phật giáo, Nho, Đạo giáo đã ảnh hưởng đến quan niệm thời trung cổ về không gian, thời gian của con người, bản chất con người .
- Để lý giải vấn đề bản chất của văn học, cái đẹp thời trung đại phải dựa trên những quan niệm nghệ thuật đặc thù của thời Trung đại.
Trên đây là những đặc trưng của văn học trung đại Việt Nam. Mong rằng bài viết sẽ giúp bạn đọc nắm được rõ hơn về văn chương trung đại. Hãy theo dõi các chủ đề về tác phẩm văn học hay Việt Nam của chúng tôi trên website: timheald nhé!